‘Er is bij distributie vaccin te weinig gebruik gemaakt van logistieke kennis’

TKI Dinalog

Bas van Bree is programmamanager bij TKI Dinalog, het wetenschappelijke bureau voor de Topsector Logistiek. Er is behoorlijk wat kritiek op de overheid omdat de distributie van de coronavaccins erg achterloopt. Gelukkig is nu eindelijk de logistieke sector gevraagd mee te helpen. ‘De benodigde capaciteit van de prik- en teststraten berekenen en bekijken hoe je dat kunt opschalen, dat zijn logistieke vraagstukken. Zo denken we nu mee bij de opschaling van testcapaciteit door inzet van de STRIP testrobots.’

Bart Pals Stuur een e-mail
Bas Dinalog_Fotografie Manon de Koning2, Bas van Bree

Hoe kijk je met een logistieke bril naar de distributie van het coronavaccin?

Het is verbazingwekkend dat we dit toch lastig voor elkaar weten te krijgen. Ik geloof wel dat iedereen zijn best doet en de politiek heeft uiteraard een grote invloed, maar er is tot kort geleden helaas weinig gebruik gemaakt van de logistieke kennis die er is.

Welke logistieke kennis zouden we kunnen inbrengen?

Het gaat bijvoorbeeld om scenarioplanning. We wisten in de zomer al welke vaccins kansrijk zouden zijn en welke distributievoorwaarden daarbij hoorden. Die scenario’s konden we dus klaar hebben liggen zodra het Pfizer-vaccin als eerste goedgekeurd werd. Als je weet hoeveel vaccins je binnenkrijgt, weet je hoeveel mensen je moet prikken. En kun je berekenen welke capaciteit de prik- en teststraten op welk moment moeten hebben en of en hoe je dat kunt opschalen. Dat zijn logistieke vraagstukken. Je moet dus op basis van data inzicht creëren om te weten waar je staat en wat je kunt verwachten. Gelukkig zijn we inmiddels gevraagd mee te helpen, helaas dat is wel veel te laat gebeurd.

Wat waren de grootste logistieke uitdagingen tijdens het begin van de coronapandemie?

Je zag dat sommige retailers in een onverwachte situatie terechtkwamen, bijvoorbeeld doordat de consument ging hamsteren. Dat heeft gelukkig niet tot noemenswaardige problemen geleid. Een mooi voorbeeld was de supermarktdistributie, die bleek erg responsief. Op middellange termijn lag er voor veel bedrijven de uitdaging dat de toeleveringsketens vanuit China stil kwamen te liggen. Ze kampten daardoor met voorraadproblemen en moesten ergens anders gaan sourcen. Vele kwamen erachter dat ze slechts beperkt grip hadden op hun toeleveranciers en alternatieve strategieën.

Hadden de supply chain managers daar van tevoren voldoende over nagedacht?

Tot op zekere hoogte bleken de ketens behoorlijk flexibel. Er was gelukkig weinig aanboduitval in Nederland. Wel waren er soms extreme gevallen waarbij het bleek dat het goed is om van tevoren na te denken over scenario’s.  We reageren vaak op situaties die ontstaan, zonder dat we van tevoren bekijken hoe responsief we eigenlijk zijn.

Supply chains zijn de afgelopen jaren vooral zo goedkoop mogelijk ingericht door logistieke afdelingen bij verladers. Is dat de juiste keuze gebleken?

We doen alles om ketens zo optimaal mogelijk in te richten, dat gaat echter ten koste van flexibiliteit en responsiviteit. Diverse alternatieven heb je namelijk al afgeserveerd vanuit kostenoogpunt. Maar leveringszekerheid en maatschappelijk belang moeten we soms ook meerekenen. De uitdaging voor supply chain managers is om te kijken met welke indicatoren zij de prestatie van de keten kunnen beoordelen. Uiteraard zijn de kosten belangrijk, maar leverbetrouwbaarheid en risico’s moet je dus ook meenemen in je beslissingen.

Als bedrijven hun productie spreiden, welke nadelen heeft dat?

Ze moeten hun logistieke netwerk opnieuw definiëren. De complexiteit zal toenemen. Dat moet je afzetten tegen de leverbetrouwbaarheid en flexibiliteit in de keten. Disrupties zijn een beetje het nieuwe normaal doordat ketens veel meer wereldwijd zijn geworden. Daar moet je je dus op voorbereiden.

Wat zou de logistieke sector hierbij kunnen betekenen?

De rol van de logistiek is tijdens de crisis heel waardevol gebleken. De sector heeft heel veel kennis te bieden, dat wordt nu zichtbaar. Logistiek gaat niet alleen over transport van A naar B, maar ook over voorraadbeheer, planning, risico-analyses en samenwerking in de keten. We zouden dat nog wel wat beter moeten vertellen. Ketenregisseurs kunnen echt helpen om inzicht te krijgen in wat er in de keten gebeurt. Want in een crisis moet je snel kunnen schakelen naar een alternatief scenario dat je al klaar hebt liggen. Je moet voor jezelf helder hebben of je een alternatief hebt indien één deel van de keten uitvalt.

Je houdt je namens de Topsector Logistiek veel bezig met ketenregie. Welke lessen hebben we op dat vlak geleerd?

Als sector hebben we de regiefunctie vrij goed voor een groot aantal ketens ingericht. We weten precies waar voorraden liggen en hoe dat het beste aangestuurd kan worden. Maar je ziet ook dat dit in sommige sectoren toch nog niet zo makkelijk is. Zo is de zorg aan de vraagkant erg gefragmenteerd, met veel schakels die ook beslissingen nemen waardoor de regiefunctie erg moeilijk is. Het Landelijk Coördinatiecentrum Hulpmiddelen is een mooi voorbeeld van een geïntegreerde regiefunctie uit de logistiek. En daarbij zie je dat we het goed kunnen organiseren met elkaar om vraag en aanbod zo optimaal mogelijk bij elkaar te brengen. Daar ligt de kracht van de logistieke sector.

Magazine

Dit interview is onderdeel van een serie portretten over logistieke lessen uit de corona pandemie, gemaakt door TKI Dinalog in samenwerking met Nieuwsblad Transport. Lees het hele magazine hieronder:

‘Er is bij distributie vaccin te weinig gebruik gemaakt van logistieke kennis’ | NT

‘Er is bij distributie vaccin te weinig gebruik gemaakt van logistieke kennis’

TKI Dinalog

Bas van Bree is programmamanager bij TKI Dinalog, het wetenschappelijke bureau voor de Topsector Logistiek. Er is behoorlijk wat kritiek op de overheid omdat de distributie van de coronavaccins erg achterloopt. Gelukkig is nu eindelijk de logistieke sector gevraagd mee te helpen. ‘De benodigde capaciteit van de prik- en teststraten berekenen en bekijken hoe je dat kunt opschalen, dat zijn logistieke vraagstukken. Zo denken we nu mee bij de opschaling van testcapaciteit door inzet van de STRIP testrobots.’

Bart Pals Stuur een e-mail
Bas Dinalog_Fotografie Manon de Koning2, Bas van Bree

Hoe kijk je met een logistieke bril naar de distributie van het coronavaccin?

Het is verbazingwekkend dat we dit toch lastig voor elkaar weten te krijgen. Ik geloof wel dat iedereen zijn best doet en de politiek heeft uiteraard een grote invloed, maar er is tot kort geleden helaas weinig gebruik gemaakt van de logistieke kennis die er is.

Welke logistieke kennis zouden we kunnen inbrengen?

Het gaat bijvoorbeeld om scenarioplanning. We wisten in de zomer al welke vaccins kansrijk zouden zijn en welke distributievoorwaarden daarbij hoorden. Die scenario’s konden we dus klaar hebben liggen zodra het Pfizer-vaccin als eerste goedgekeurd werd. Als je weet hoeveel vaccins je binnenkrijgt, weet je hoeveel mensen je moet prikken. En kun je berekenen welke capaciteit de prik- en teststraten op welk moment moeten hebben en of en hoe je dat kunt opschalen. Dat zijn logistieke vraagstukken. Je moet dus op basis van data inzicht creëren om te weten waar je staat en wat je kunt verwachten. Gelukkig zijn we inmiddels gevraagd mee te helpen, helaas dat is wel veel te laat gebeurd.

Wat waren de grootste logistieke uitdagingen tijdens het begin van de coronapandemie?

Je zag dat sommige retailers in een onverwachte situatie terechtkwamen, bijvoorbeeld doordat de consument ging hamsteren. Dat heeft gelukkig niet tot noemenswaardige problemen geleid. Een mooi voorbeeld was de supermarktdistributie, die bleek erg responsief. Op middellange termijn lag er voor veel bedrijven de uitdaging dat de toeleveringsketens vanuit China stil kwamen te liggen. Ze kampten daardoor met voorraadproblemen en moesten ergens anders gaan sourcen. Vele kwamen erachter dat ze slechts beperkt grip hadden op hun toeleveranciers en alternatieve strategieën.

Hadden de supply chain managers daar van tevoren voldoende over nagedacht?

Tot op zekere hoogte bleken de ketens behoorlijk flexibel. Er was gelukkig weinig aanboduitval in Nederland. Wel waren er soms extreme gevallen waarbij het bleek dat het goed is om van tevoren na te denken over scenario’s.  We reageren vaak op situaties die ontstaan, zonder dat we van tevoren bekijken hoe responsief we eigenlijk zijn.

Supply chains zijn de afgelopen jaren vooral zo goedkoop mogelijk ingericht door logistieke afdelingen bij verladers. Is dat de juiste keuze gebleken?

We doen alles om ketens zo optimaal mogelijk in te richten, dat gaat echter ten koste van flexibiliteit en responsiviteit. Diverse alternatieven heb je namelijk al afgeserveerd vanuit kostenoogpunt. Maar leveringszekerheid en maatschappelijk belang moeten we soms ook meerekenen. De uitdaging voor supply chain managers is om te kijken met welke indicatoren zij de prestatie van de keten kunnen beoordelen. Uiteraard zijn de kosten belangrijk, maar leverbetrouwbaarheid en risico’s moet je dus ook meenemen in je beslissingen.

Als bedrijven hun productie spreiden, welke nadelen heeft dat?

Ze moeten hun logistieke netwerk opnieuw definiëren. De complexiteit zal toenemen. Dat moet je afzetten tegen de leverbetrouwbaarheid en flexibiliteit in de keten. Disrupties zijn een beetje het nieuwe normaal doordat ketens veel meer wereldwijd zijn geworden. Daar moet je je dus op voorbereiden.

Wat zou de logistieke sector hierbij kunnen betekenen?

De rol van de logistiek is tijdens de crisis heel waardevol gebleken. De sector heeft heel veel kennis te bieden, dat wordt nu zichtbaar. Logistiek gaat niet alleen over transport van A naar B, maar ook over voorraadbeheer, planning, risico-analyses en samenwerking in de keten. We zouden dat nog wel wat beter moeten vertellen. Ketenregisseurs kunnen echt helpen om inzicht te krijgen in wat er in de keten gebeurt. Want in een crisis moet je snel kunnen schakelen naar een alternatief scenario dat je al klaar hebt liggen. Je moet voor jezelf helder hebben of je een alternatief hebt indien één deel van de keten uitvalt.

Je houdt je namens de Topsector Logistiek veel bezig met ketenregie. Welke lessen hebben we op dat vlak geleerd?

Als sector hebben we de regiefunctie vrij goed voor een groot aantal ketens ingericht. We weten precies waar voorraden liggen en hoe dat het beste aangestuurd kan worden. Maar je ziet ook dat dit in sommige sectoren toch nog niet zo makkelijk is. Zo is de zorg aan de vraagkant erg gefragmenteerd, met veel schakels die ook beslissingen nemen waardoor de regiefunctie erg moeilijk is. Het Landelijk Coördinatiecentrum Hulpmiddelen is een mooi voorbeeld van een geïntegreerde regiefunctie uit de logistiek. En daarbij zie je dat we het goed kunnen organiseren met elkaar om vraag en aanbod zo optimaal mogelijk bij elkaar te brengen. Daar ligt de kracht van de logistieke sector.

Magazine

Dit interview is onderdeel van een serie portretten over logistieke lessen uit de corona pandemie, gemaakt door TKI Dinalog in samenwerking met Nieuwsblad Transport. Lees het hele magazine hieronder: