Vrachtwagens met hybride aandrijflijn worden concurrerend

TNO leidt een Europees project met een uitdagend doel: maak een hybride zware vrachtauto die 40% minder brandstof verbruikt dan een conventionele combinatie, niets duurder is dan een dieseltruck en die al binnen vier jaar op de markt moet kunnen komen. ‘Als ons dit lukt’, zegt René Corbeij, projectleider bij TNO, ‘zou dat uniek zijn’.

‘Ons’ staat voor een groep vrachtautofabrikanten en onderzoeksinstituten, waaronder Volvo, Iveco, TNO en Bosch. Hun project, dat een veel efficiëntere aandrijflijn van zware voertuigen, zoals vrachtauto’s en bussen, moet opleveren, maakt deel uit van het Europese programma Orca. Orca moet ervoor zorgen dat, op het gebied van verkeer en vervoer, de Europese lidstaten in 2030 voldoen aan de klimaatdoelstelling in het Verdrag van Parijs. In dat jaar moet de uitstoot van CO2 – kooldioxide – 40% lager zijn dan in 1990.

In hybride vrachtauto’s wordt gebruikgemaakt van een motor die zowel door diesel als door elektriciteit uit een accu wordt aangedreven. Beide energiebronnen hebben hun zwakke punten. Aan de uitstoot van broeikasgassen door diesel is met de steeds scherpere Europese Euro-normen in de afgelopen decennia al veel gedaan, maar deze brandstof blijft relatief een grote vervuiler.

Aandrijving door stroom staat, terwijl deze techniek al in de eerste helft van de vorige eeuw is ontwikkeld, vreemd genoeg nog in de kinderschoenen. Voor lichtere bedrijfsvoertuigen is elektrische voortstuwing de laatste jaren ruimschoots in beeld gekomen. Deze voertuigen bewijzen zich in de stadsdistributie. Ze zijn schoon – het gebruik van elektriciteit zelf veroorzaakt in de directe omgeving geen vervuiling – en vrijwel geluidloos.

Voor de aandrijving van zware vrachtauto’s is stroom wat minder geschikt. Dit heeft onder meer te maken met de accu, de reusachtige batterij waarin de voor de rit benodigde energie moet worden opgeslagen. Wereldwijd wordt naarstig gespeurd naar lichtere versies, die het voertuig bovendien over langere afstanden kunnen voortstuwen zonder voortdurend te moeten worden opgeladen. Een verdere beperking is het feit dat er nog betrekkelijk weinig laadpunten zijn. Het is zaak de accu niet te laat op te laden. Wordt een laadpaal gemist, dan moet worden overgeschakeld op diesel. Maar het is ook onverstandig om te vroeg op te laden, aangezien dit niet goed is voor de levensduur van de accu.

Trolleybus
In Duitsland wordt voor het probleem van de korte actieradius van elektrische voertuigen, gewerkt aan een radicale oplossing. In de loop van volgend jaar worden op testbanen in Sleeswijk-Holstein en Hessen trucks getest die zelf geen zware batterij hoeven mee te torsen, maar hun stroom afnemen van een leiding die boven de weg is aangebracht.

Dit is, net als het elektrische voertuig zelf, dat na een beperkt aantal kilometers alweer stroom moet innemen, ook al een oud concept. In verscheidene Nederlandse steden reden in de vorige eeuw trolleybussen, die elektriciteit aftapten van een bovenleiding. Ze konden zich relatief vrij bewegen over het wegdek en dus haltes aandoen en passeerbewegingen maken dank zij zwenkende stroomafnemers.

De proeven in Duitsland beperken zich voorlopig tot trajecten van niet meer dan twaalf kilometer. Voor het principe maakt dat niet uit. Het is immers wel duidelijk dat een zwaar voertuig lange afstanden kan afleggen op stroom, mits daarvoor een voorziening boven de weg beschikbaar is. Of later miljarden kostende investeringen in bovenleidingen over afstanden van vijfhonderd kilometer en meer zullen lonen, is echter nog zeer de vraag. Wie gaat, om te beginnen, deze infrastructuur betalen?

TNO wil, samen met zijn partners, over drie jaar de ‘echte truck’ uit zijn Automotive Lab in Helmond laten rollen. Er is een budget voor van ruim tien miljoen euro. Wereldwijd is er een nek-aan-nekrace, bijvoorbeeld met China, dat van duurzamere mobiliteit een industrieel speerpunt heeft gemaakt. De Volksrepubliek bouwt wel kolencentrales bij om in zijn groeiende energiebehoefte te voorzien, maar is ook mondiaal marktleider in opwekking van energie door de opvang van zonnestraling.