Komend jaar worden de Incoterms weer gewijzigd. De nieuwe versie volgt die uit 2010 op. Vermoedelijk verdwijnt onder meer de populaire Incoterm EXW (Ex Works) uit de internationale goederenhandel. Daarover moet een commissie van de International Chamber of Commerce nog definitieve besluiten nemen. Het doel is de regels verder te vereenvoudigen om misverstanden over de uitleg ervan te voorkomen. Zulke misverstanden kunnen, als er iets misgaat, zowel de handelspartners als hun verzekeraars forse schade toebrengen. Kenners verwachten dat de huidige set terms waarmee koper en verkoper hun handels­contract kunnen verfijnen, wordt teruggebracht van elf tot tien.

Incoterms

Generaties nieuwelingen in transport en logistiek worden  sinds 1936  ingewijd in de Incoterms. Niet alleen verkopers in de goederenhandel moeten weten welke leveringscondities ze hanteren in hun contracten met de aanstaande kopers. Er moet ook een zogenoemde backoffice, of laten we zeggen orderafwikkelaars, zijn die over voldoende kennis beschikt over deze voorwaarden. Er kunnen tussen koper en verkoper ruzies ontstaan over wat nu precies is overeengekomen. Prijs product: afgevinkt. Leveringsdatum: eens. Maar nu komt het traject tussen beide partijen. Het product zal moeten worden vervoerd, verzekerd, overgeslagen, ingeklaard. Welke terms kom je overeen? Er zijn talloze rechtszaken geweest over vragen of schades aan goederen door de verkoper of diens verzekeraar moeten worden betaald of door de afnemer van de lading. Waar zijn die schades precies ontstaan? En wie was daar op dat moment aansprakelijk voor?

Door de jaren heen heeft de ICC, althans een commissie die eens in de ongeveer tien jaar wijzigingen in de Incoterms vaststelt, getracht de regels bij de tijd te houden. De laatste nieuwe versies van de terms besteedden steeds meer aandacht aan het intermodale vervoer, dat meer overslagmomenten kent en meer transporteurs en andere dienstverleners die een aandeel leveren aan de logistieke keten. Daarmee worden de contractuele voorwaarden die partijen kunnen afspreken gecompliceerder. Bij de vorige herziening van de Incoterms heeft de ICC er al voor gekozen de terms te splitsen in voorwaarden voor intermodaal vervoer en enkele veelgebruikte voorwaarden voor het maritieme en het binnenvaartvervoer.

Freen on Board

Voor de laatste modaliteiten zijn er vier specifieke terms, waaronder de welbekende FOB en CIF. De precieze uitleg daarvan is in tal van processen door rechters en andere juristen uit-en-te-na uitgelegd. Bij FOB (Free on Board) is het tegenwoordig consensus dat de goederen daadwerkelijk aan boord van het schip moeten zijn gebracht en de verkoper alle kosten, tot en met die van de overslag in de haven van verzending heeft betaald, waarbij dus alle verplichtingen voor het verdere traject, met inbegrip van de verzekering, overgaan van de verkoper naar de koper. Die bepalingen blijven; alleen het lot van FAS (Free alongside Ship) is volgens insiders betrokken bij de opstelling van de Incoterms-versie 2020 onzeker.

Zou de Incoterm EXW uit de internationale handel verdwijnen – en daar ziet het volgens de ingewijden naar uit – dan betekent het dat de voor de verkoper meest ‘gemakzuchtige’ contractuele bepaling vervalt. Heel veel contracten bevatten deze clausule, die simpelweg betekent: kom het maar halen. We zetten de door jou gekochte spullen keurig verpakt bij de poort van onze fabriek/loods en jij zorgt maar dat er een vrachtauto voor de deur staat en dat de chauffeur de boel zelf inlaadt. De levering heeft dan plaatsgevonden en daarna zoek je het maar uit.

Varianten

Voor het goede begrip: partijen kunnen deze conditie nog steeds blijven gebruiken, want Incoterms zijn niet dwingend. Koper en verkoper kunnen samen contractueel alle mogelijke andere varianten overeenkomen. Maar kies je daarvoor, dan moet je samen ook alle momenten bepalen waarop bepaalde verplichtingen in het hele traject van de ene partij op de andere overgaan. Dat kan er toe leiden dat er aan het koopcontract complete A-viertjes met nadere bepalingen over de verdeling van risico’s en transport/overslagkosten moeten worden toegevoegd. Dan ben je nog wel een paar uurtjes bezig en is het misschien handiger van de gangbare Incoterms gebruik te maken. Die je dan uiteraard wél moet kennen.

De Incoterms van de ICC worden in ongeveer 150 landen in de wereld erkend en door handelspartners in die landen ook gehanteerd. Tot dusver waren het vooral de Westerse landen die een stem hadden in de commissie die de regels om de zoveel jaar vernieuwt, met name Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, de Verenigde Staten en Turkije. Aan de huidige herziening is ook meegewerkt door nieuwkomers als China en Australië/Pacifisch Gebied. In die landen werden de Incoterms ook allang gebruikt, maar ze hadden nog geen inbreng bij de vaststelling ervan.

De huidige terms

De Internationale Kamer van Koophandel kent sinds 2010 de volgende Incoterms:

EXW, Ex Works: De verkoper van een goed stelt dit goed aan de koper ter beschikking op een door beide partijen overeengekomen afleveradres, bijvoorbeeld een productievestiging van de verkoper. Bij aflevering draagt de koper de volledige zorg voor het verdere transport, met inbegrip van de vervoerskosten en de verzekering van de lading. De verkoper moet de lading alleen verpakt en wel beschikbaar stellen bij de ‘fabriekspoort’. De koper moet zelf zorgen voor het inladen en voor alle documentatie.

FCA, Free Carrier: Deze term lijkt op EXW, met dit verschil dat de verkoper nu de belading van het voer-, vaar- of vliegtuig op de plaats van overdracht aan de koper verzorgt. Verder zorgt de verkoper voor de eventueel benodigde exportdocumenten.

CPT, Carriage Paid To: Hier zorgt de verkoper voor het transport van de goederen naar het overeengekomen adres van aflevering, maar zonder ook de verzekering ervan op zich te nemen. De koper moet zich bij deze contractuele afspraak afvragen of hij voor bijkomende kosten onderweg, zoals voor overslagkosten, moet opdraaien.

CIP, Carriage and Insurance Paid for: Deze term lijkt op CPT, maar in dit geval verzorgt de verkoper ook de verzekering van de lading tot aan het overeengekomen afleveradres. Dat adres kan feitelijk van alles zijn, variërend van een vestiging van de koper tot een transportknooppunt onderweg, bijvoorbeeld een haven(terminal).

DAP, Delivered At Place: De verkoper zorgt voor het gehele traject naar de overeengekomen plaats van aflevering, maar staat niet in voor de lossing. De koper moet daarvoor zorgen en tevens voor de douaneafwikkeling bij invoer en voor de afdracht van verschuldigde accijnzen, van het punt af waar de ladingoverdracht plaatsvindt.

DAT, Delivered At Terminal: Deze term wijkt niet veel af van DAP, met dit verschil dat nu de verkoper voor de lossing op de plaats van aflevering opdraait.

DDP, Delivered Duty Paid: Hier draagt de verkoper feitelijk alle lasten (transport, invoerbelastingen, verzekering) tot het moment van aflevering op het overeengekomen adres. Min of meer het spiegelbeeld van EXW.

Deze terms zijn bruikbaar in de gehele transportketen, ook in bijvoorbeeld intermodaal vervoer, waarin er meer overslagpunten zijn. Er zijn er nog vier specifiek voor de internationale scheepvaart en de binnenvaart:

FAS, Free Alongside Ship: De verkoper verzorgt het gehele traject, de invoerdocumentatie en -rechten inbegrepen, voor het gehele traject naar de haven van lossing, waarna alle verplichtingen overgaan naar de koper. De overslagkosten rusten dus ook op de afnemer.

FOB, Free On Board: Met EXW vermoedelijk de bekendste Incoterm. In dit geval zorgt de verkoper voor het transport, inclusief verzekering en eventuele douanerechten, naar de haven van lading. Is de lading de scheepswand gepasseerd, dan gaan alle verplichtingen over naar de koper.

CFR, Cost And Freight: Wijkt in zoverre af van FOB dat de verkoper nu ook de overtocht per schip naar het overeengekomen afleverpunt voor zijn rekening neemt.

CIF, Cost, Insurance and Freight: Lijkt op CFR, maar nu neemt de verkoper ook de verzekering voor zijn rekening van de lading gedurende de overtocht tot aan de bestemming waar de lading feitelijk aan de koper wordt geleverd.

Naar verwachting gaan we dus afscheid nemen van EXW, althans in het internationale vervoer, en misschien ook van FAS en DDP. Er komen twee Incoterms voor terug, namelijk DTP en DPP, waarmee het aantal terms, nu elf, tot tien wordt beperkt.